Abstract

Görsel ve işitsel medyanın giderek yaygınlaştığı günümüzde, bilgi ve fikirlerin aktarımı çeşitli formatlarda gerçekleştirilmektedir. Bu formatlar arasında videografi, videoessay ya da video makale gibi isimlerle yeni türler öne çıkmaktadır. Bu çalışmada, video-grafik bakışın kavramsal çerçevesine ve film analizindeki önemine, hermenötik açıdan ne şekilde katkı sağladığına dair açıklamalar sunulacaktır. Çalışmanın yönteminde, nitel paradigmada anlatı desenine ait ve en temel dürtü, en temel felsefesi ile ‘anlama’ ve ‘açıklığa kavuşturma’ üzerine kurulmuş hermenötik yaklaşım kullanılmıştır. Hermenötik yaklaşımla video-grafik denemelerle ‘Peki Şimdi Nereye?’ filmi, farklı bir anlam yaratma çabasıyla, bütünü parçalarla yorumlamak üzerine düşündürmeyi hedeflemiştir. Film, ‘kendine diğeri ol’, ‘kendindeki diğerini gör’ bakış açısıyla ele alınmış ve filmin koşulları, felsefesi, yönetmeni ve içeriği ile doğrudan bir ilişki kurulmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, video-grafik bakış ekseninde filmin kurgusal analizi yapılırken, uygulamalı 3 farklı izleyici kurgusu ile de filmin bütünsel anlamına yeni bir açıklama sunulmaya çalışılmıştır.

References

Full Text

1.Introduction Bu çalışmayı yaparken birçok akademik kaynaktan, aile ve çevremden, sanatsal bakışımdan, karşılaştığım tüm insanlar ve şu anda hatırladığım, hatırlamadığım birçok bilgi ve deneyim üzerinden karşılaştırmalı bir yorum sunmaktayım. Dolayısıyla anlam arayışının tekilliğinden bahsedemeyiz. Çoğulu ifade ederken de tekliği görmezden gelemeyiz. “Bir” “tek” bir şey anlatırken birçok araç kullanırız. Bu yüzden anlam sonsuzdur… …Sonsuzluk içerisinde daha derin bir şey anlatmak istenildiğinde araç gereçten faydalanmak yolculuğumuzu kolaylaştırır. Bu bağlamda sinema, tek bir argümanla okunması, ifade edilmesi güç bir alandır. Bu doğrultuda tanımlama yöntemleri arayışı içine girerken sonsuz olanın, sonsuz ifade yöntemiyle küçük bir parça üzerinden, bileşenlerinden ve imkanlarından faydalanırız. Film analizi, bir filmin yönetmeninden ayrıldıktan sonra anlamsal olarak yorumlanması ve tasarımın birçok farklı bakışla yeniden üretilmesi noktasında çeşitli alanları içinde barındırır. Bu geniş yelpazede bir film, akademik bir çalışmanın konusu olurken; filmin içinde bulunduğu tüm koşullar göz önünde tutulmalı mıdır yoksa sadece bize anlamsal olarak hissettirdikleri yeterli midir?... Sorularını beraberinde getirmiştir. Çalışma da kullanılan hermenötik de tam burada çalışmayı destekleyen bir yöntem olarak, tanımlaması zor kavramları açıklamayı kolaylaştırmaktadır. Anlam tanımlaması, bilimsel olarak bir tanımlamaya dahil edilemediği için karşılığını sanatta bulur. Son elli yılda nitel araştırmalar nicel araştırma yöntemleri ile aynı itibarı görmektedir. Nitel araştırmalar genelde araştırmacıların bilgi ve deneyimlerini de dikkate alarak esnek ve ikna edebilir olmak için çeşitli desenlerin harmanlanması ile genişlemektedir. Hatta son yıllarda nitel ve nicel yöntemlere dayalı yeni bir araştırma paradigması olan karma yöntemlerde giderek talep görmektedir. Ancak araştırmamız bir filmin analizinde yorumlayıcı ve açıklayıcı bir çerçeve sunan duygu ve düşünceleri, sezgilerle açıklamaya olanak sağlayan ve daha soyut konuları çerçeveleyebilen nitel paradigmada anlatı deseni içerisinde yer alan “hermenötik” tekniği kullanmıştır. Sosyal bilimler, bilimsel statülerini kabul ettirebilmek için anlamın yorumlanmasında, belirli hakikatleri çerçeveleyen standartlar ve kriterler ortaya koyar. Bu bağlamda, anlamın bilimsel bir yöntem olmadığını söylemek doğru olmaz (Bauman, 2021: 18). Hollywood’un ‘rüya fabrikası’ olarak tanımlanan sineması, uyku halinde hareketsiz kalırken; duygusal ve bilişsel anlamda gezintide olduğumuz bir yolculukta yani ‘psikolojik bedensel farkındalık’ olarak tanımlanan bir ruh gezintisinde, filmi yorumlamak bizlere sonsuz bir anlam yolculuğu sunar. Diğer bir ifadeyle sinema, kişinin kendisinden ayrılıp bir başkası olmasını mümkün kılar (Diken, Lausten, 2022:19). Film analizi, bu anlamda bilimle bir sırat köprüsünün tam ortasında yer almıştır. Bu noktada çalışma hem teorik hem de görsel ve işitsel bileşenlerle yeniden yorumlamak ve yorumlarken de filmi temel felsefesi ile anlama ve yorumlama üzerine bir bakış geliştirmeyi hedeflemiştir. Akademide, multidisipliner bir alan olan film analizi konusu, başlı başına bir eleştiri unsuru olarak, açıklayıcı anlam arayışında kaybolmuştur. Bu noktada akıllara şu soru gelmektedir; film analizinin bir çerçevesi olabilir mi? Anlam tanımlanabilir mi? Literatür, film analiz yönteminin teoride, görsel ve işitsel alandaki uygulamalarda, eldeki bileşenleri tanımlamak için video-grafik bakış ile film analizini, sanatın bilime dahil edilebilirliği noktasında baskın bir araştırma yöntemi olarak görmektedir. Bu çalışmanın film analizinde yazıyı görsel ile destekleme ve filmi yeniden üretme noktasında ‘anlamsal tanımlama’ ya katkı sunması amaçlanmıştır. Farklı bir anlam yaratma çabasıyla, bütünü parçalarla yorumlamak üzerine düşündürmeyi hedefleyen; hermenötik ve video-grafik metotları kullanılmış; teorik ve uygulamalı bir yaklaşımla ‘Peki Şimdi’ Nereye?’ filmi analiz edilmiştir. ‘Peki Şimdi Nereye?’ filmi bu çalışma için özellikle tercih edilmiştir. Yaptığım incelemelerde video makale için seçilen filmler daha çok görselliği ön planda diyaloğu az filmlerdir. Ancak konuyla ilgili yaptığım araştırmada, video-grafik için özellikle böyle bir tanımlama yer almamaktadır. Bu bağlamda konuşan bir film ve zaten kendi başına konuşan bir makale, bütününü ne kadar uyum sağlayacağının incelenmesi çalışmanın yola çıkışında önemli bir soru olmuştur. 2.Materials and Methods Çalışmanın yönteminde, nitel paradigmada anlatı desenine ait ve en temel dürtü, en temel felsefesi ile ‘anlama’ ve ‘açıklığa kavuşturma’ üzerine kurulmuş hermenötik yaklaşım kullanılmıştır. Hermenötik yaklaşımla video-grafik denemelerle ‘Peki Şimdi Nereye?’ filmi, farklı bir anlam yaratma çabasıyla, bütünü parçalarla yorumlamak üzerine düşündürmeyi hedeflemiştir. video-grafik bakış ekseninde filmin kurgusal analizi yapılırken, uygulamalı 3 farklı izleyici kurgusu ile de filmin bütünsel anlamına yeni bir açıklama sunulmuştur. 3.Result and Discussion Çalışmada, hermenötik desen temelinde videografi tekniği ile ‘Peki Şimdi Nereye?’ Filminin analizi yapılmıştır. Anlam bozumu ve üretimi konusunda izleyici deneyimlerinden faydalanılmış ve ortaya çeşitli bakış açıları konulmuştur. Araştırma, farklı teorik yaklaşımlar ve yöntemler kullanılarak filmin anlam katmanlarının nasıl yeniden inşa edilebileceğini ve bu yeniden inşanın izleyici üzerindeki etkilerini incelemiştir. Çalışmanın ortaya koyduğu bulgular, sanat eseri ve bilimsel araştırmanın makalede nasıl buluştuğunu ve bu buluşmanın, uygulamalı yorumlar yoluyla nasıl somutlaştığını göstermektedir. Videografik denemeler, belirli temaların (trajedi, komedi, kadın dayanışması) öne çıkarılmasıyla, filmin farklı açılardan değerlendirmesini sağlarken, bu temalar üzerinden yapılan kurgulamalar, filmle olan etkileşimini daha ‘’hissel’’ hale getirmiştir. Bu süreç, anlam bozumu ve yaratımı kavramlarıyla uyumlu olarak, filmin izleyici tarafından sürekli olarak yeniden yorumlanmasına olanak tanımıştır. Böylece, sanat eseri ve bilimsel analiz, makalede bir araya gelmiş ve izleyicinin duygusal ve düşünsel tepkilerini katılımcı olarak yorumlamıştır. Filmin anlamının katılımcıların deneyimlerine bağlı olarak sürekli olarak yeniden inşa edildiğini ve bu inşanın, filmin farklı izleyiciler için farklı anlamlar taşımasına neden olan Hermenötik bakış ise, izleyicinin kişisel ve kültürel geçmişinin, filmdeki anlamları nasıl şekillendirdiğini ve yeniden yorumladığını ortaya koymuştur. Bununla birlikte, bu çalışma sadece ‘Peki Şimdi Nereye?’ filmi özelinde değil, genel olarak film analizinde kullanılabilecek yöntemler konusunda bulgular sunmaktadır. Videografik ve kurgusal analizler, yalnızca film değil, çeşitli sanat eserlerinde de izleyici algısını yönlendiren, derinleştiren ve zenginleştiren yöntemler olarak öne çıkmaktadır. Bu yaklaşımlar, sanat eserlerinin izleyiciyle nasıl etkileşime girdiğini ve bu etkileşimin nasıl şekillendiğini anlamamıza yardımcı olurken, aynı zamanda bilimsel makalelerin bu tür analizlerle zenginleşmesine de katkı sağlamaktadır. Sonuç olarak, bu çalışmada uygulanan yöntemler ve analizler, film ve sanat eserlerinin yeniden kurgulanmasının izleyici üzerindeki etkilerini anlamak için araçlar sunmaktadır. Sanat eserleri ile bilimsel analizlerin bir araya geldiği bu tür çalışmalar, uygulamalı yorumlar yoluyla sanat eserlerinin çok katmanlı doğasını bir çok araç gereçle yorumlayabilme olanağı olduğunu göstermiştir. 4.Conclusion Filmler her izleyici için farklı sunum yaratabilir. Bu noktada metin analizinin yanı sıra video ile desteklenen kurgusal analiz gösterme ve ifade etme olanağını kolaylaştırmıştır. Acknowledgements References